Dokładnie 80 lat temu - w nocy z 1 na 2 listopada 1942 roku Niemcy zlikwidowali w Brańsku getto żydowskie.
Jesienią 1941 roku Niemcy utworzyli w Brańsku getto, zlokalizowane w rejonie ulic Sienkiewicza i Kościuszki. Składało się ono z dwóch części. Według różnych szacunków, stłoczono w nim od 2400 do 3000 osób pochodzenia żydowskiego.
Na temat likwidacji getta i pomocy niesionej Żydom przez tutejszych mieszkańców pisał historyk Zbigniew Romaniuk przy okazji odsłonięcia tablicy ku czci brańskich Sprawiedliwych:
W nocy z 1 na 2 listopada 1942 roku brańskie getto zostało okrążone przez specjalne oddziały niemieckie. Więźniów wywieziono do Bielska Podlaskiego, skąd później (po pięciu dniach) trafili do komór gazowych w niemieckim nazistowskim obozie Treblinka. Jednak ponad dwustu osobom udało się uciec z getta i ukryć w okolicznych lasach i u chrześcijan. Dzięki pomocy Polaków, z grupy uciekinierów z getta wojnę przeżyło sześćdziesięciu siedmiu Żydów. Państwo Izrael w 1963 r. ustanowiło medal "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata", którym wyróżniani są obcokrajowcy pomagający Żydom w czasie wojny. Od tego czasu tym zaszczytnym medalem wyróżniono prawie 28 tysięcy osób, w tym siedem rodzin i osobę samotną z Brańska (w sumie 27 osób). Ponadto za ratowanie życia Żydów z Brańska przyznano też kilka medali mieszkańcom okolicznych wsi. Te wyróżnienia stanowią symbol, bo pomagających było znacznie więcej, a pomoc ta wiązała się z ogromnym, wręcz śmiertelnym ryzykiem. W związku z niesioną pomocą brańskim Żydom, Niemcy zamordowali nastolatkę Ostrowską i ks. wikariusza brańskiego Henryka Opiatowskiego, zaś rodzina Gołębiewskich z kolonii Brańsk musiała ukrywać się do końca wojny, gdyż w ich obejściu niemiecki patrol wykrył Żydów.
Wspomniana tablica pamiątkowa znajduje się przy wejściu do Urzędu Miasta. Została uroczyście odsłonięta 6 września 2021 roku. Relacja z wydarzenia w poniższym odnośniku.
CZYTAJ TEŻ:
(kp)